Chúng ta có thể cải thiện chất lượng sữa đầu bằng dinh dưỡng: Nghiên cứu và thực tiễn

Diego Alberto Lescano
14-Th4-2025 (Trước đó 2 ngày)

Ngành chăn nuôi heo toàn cầu đang ngày càng phát triển mạnh mẽ và liên tục phát triển. Một trong những khía cạnh nổi bật nhất của tiến bộ này là thành tựu tuyệt vời mà các công ty di truyền đã thực hiện trong việc tăng đáng kể năng suất của heo nái. Điều này được thể hiện rõ qua tổng số heo con sinh ra và số lượng heo con được cai sữa tăng theo từng năm.

Thách thức của sữa đầu ở heo nái

Tuy nhiên, đi kèm với sự gia tăng số lượng heo con là những thách thức mới, đặc biệt liên quan đến sữa đầu – loại “siêu thực phẩm” đóng vai trò thiết yếu đối với sức khỏe và khả năng sống sót của heo con sơ sinh. Nhiều nghiên cứu cho thấy lượng sữa đầu mà một con nái có thể tiết ra là giới hạn – chỉ từ khoảng 3 đến 6 kg – và rất khó để thay đổi một cách đáng kể.

Với số lượng heo con trên mỗi lứa ngày càng tăng, sự cạnh tranh để có đủ lượng sữa đầu cần thiết ngày càng gay gắt. Điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, khả năng sống sót và sự phát triển sau này của heo con.

Tầm quan trọng của các công cụ giám sát thực tế và hiệu quả về mặt chi phí

Trước thực tế đó, các nhà nghiên cứu và thực hành đã đặt ra câu hỏi: liệu có thể cải thiện chất lượng sữa đầu thông qua các chiến lược dinh dưỡng cụ thể hay không? Và để đánh giá điều đó, điều cốt lõi là phải xây dựng và xác minh các kỹ thuật đo lường chất lượng sữa đầu đơn giản, thực tiễn và chi phí thấp – phù hợp với điều kiện tại các trang trại thương phẩm.

Một trong những phương pháp được sử dụng là khúc xạ kế di động (digital refractometer). Thiết bị này giúp đo gián tiếp nồng độ kháng thể (immunoglobulin) thông qua chỉ số Brix. Đây là một phương pháp nhanh chóng, tiết kiệm, dễ sử dụng và cho kết quả trong vòng chưa đầy 40 giây.

Use of digital refractometers for indirect measurement of immunoglobulin concentration

Ngoài ra, một yếu tố quan trọng khác là cần thiết lập giá trị tham chiếu nhằm phân biệt giữa sữa đầu chất lượng tốt và sữa đầu chất lượng kém. Các nghiên cứu của chúng tôi, cũng như của Hasan và cộng sự (2016), đã xác định rằng một mẫu sữa đầu đạt yêu cầu nên chứa ít nhất 50 mg/ml kháng thể IgG trong giai đoạn đầu (trong vòng hai giờ đầu sau khi đẻ). Tác giả Hasan cũng đã so sánh các giá trị IgG thu được từ phương pháp xét nghiệm ELISA với kết quả đo bằng khúc xạ kế kỹ thuật số, và từ đó đề xuất các ngưỡng phân loại chất lượng sữa đầu dựa theo chỉ số Brix.

Bảng 1. Hàm lượng Immunoglobulin G (IgG) trong sữa đầu theo hai phương pháp đánh giá và các mức phân loại chất lượng.

Brix, % ELISA IgG* SEM Hàm lượng IgG
< 20 14.50 1.80 Rất thấp
20 to 24 43.80 2.30 Thấp
25 to 29 50.70 2.10 Trung bình
> 30 78.60 8.40 Rất tốt

*Mẫu lấy từ 0 đến 3 giờ sau khi đẻ, mg/ml.
Phỏng theo Hasan và cộng sự, 2016.

Nghiên cứu ứng dụng tại trang trại: Cải thiện chất lượng sữa đầu thông qua dinh dưỡng

Hai thử nghiệm thực địa đã được tiến hành tại các trang trại thương phẩm ở Argentina (BLD + Pigs và Cerdos San Juan) trong tháng 12/2023 và tháng 1/2024, với đối tượng là heo nái hậu bị và heo nái đã đẻ nhiều lứa.

Trên mỗi trang trại, hai nhóm thí nghiệm đã được thiết lập:

(*) Khẩu phần ăn tiêu chuẩn được xây dựng dựa trên ngô, bã dầu đậu nành, axit amin bổ sung và premix vitamin – khoáng.

Trong cả hai trang trại, chúng tôi đồng thời quan sát thấy rằng việc cải thiện đáng kể chất lượng sữa đầu là hoàn toàn khả thi với chiến lược dinh dưỡng bổ sung này (dữ liệu chưa công bố – Lescano và cộng sự, 2024). Kết quả chi tiết được thể hiện trong các đồ thị dưới đây.

Bảng 2. Dữ liệu giá trị trung bình, P-value, hệ số biến thiên (CV%) và mức chênh lệch (%) về chất lượng sữa non.

Trang trại Đơn vị Nhóm đối chứng Nhóm thử nghiệm Giá trị P CV% Chênh lệch
BLD + Pigs Brix, % 25.64 28.23 0.0387 15.8 10.10%
Cerdos San Juan Brix, % 24.01 26.87 0.0300 12.6 11.91%

TR7 và TR13- Dữ liệu từ báo cáo R&D&I của KPIs Consulting.

Colostrum quality as a function of nutritional strategy.

Sự ổn định của sữa đầu theo thời gian

Sau khi đã chứng minh được tính khả thi của việc cải thiện chất lượng sữa đầu thông qua các chiến lược dinh dưỡng, và nhằm ứng dụng thực tiễn các kết quả nghiên cứu, một câu hỏi mới được đặt ra: Sữa đầu duy trì chất lượng tốt trong bao lâu sau khi heo nái đẻ? Để trả lời câu hỏi này, chúng tôi đã tiến hành lấy mẫu sữa đầu cứ mỗi hai giờ sau khi đẻ tại nhiều trang trại thương phẩm, có sự khác biệt về giống heo, dinh dưỡng, quản lý và khẩu phần ăn. Kết quả cho thấy, sau 240 phút (4 giờ), chỉ số Brix đo bằng khúc xạ kế kỹ thuật số giảm xuống dưới mức 24, tức là không còn đạt tiêu chuẩn chất lượng theo các chỉ số do Hasan (2016) thiết lập.

Mặt khác, khi phân tích dữ liệu từ các trại thương phẩm, chúng tôi ghi nhận rằng hơn 40% các ca đẻ của những nái có khả năng sinh sản cao kéo dài quá 240 phút. Điều này đồng nghĩa với việc heo con sinh ra sau thời điểm đó chỉ còn tiếp cận được với sữa đầu chất lượng thấp, từ đó ảnh hưởng nghiêm trọng đến tỷ lệ sống sót, sức khỏe, sự ổn định dịch tễ trong trại cũng như hiệu quả sinh sản sau này.

Những cân nhắc cuối cùng

Việc triển khai các công cụ đo lường thực tiễn và xây dựng các chiến lược dinh dưỡng cụ thể là những bước tiến quan trọng giúp ngành chăn nuôi vượt qua những rào cản này. Việc tiếp tục nghiên cứu và tối ưu các chiến lược này sẽ đóng vai trò then chốt trong việc tối đa hóa hiệu quả, chất lượng và khả năng sử dụng sữa đầu, từ đó đảm bảo tính bền vững trong sản xuất heo hiện đại.

Chân thành cảm ơn sự hợp tác trong quá trình nghiên cứu đã trình bày ở trên: