Châu Âu: ASF đã tiến triển như thế nào trong 10 năm qua?

Dịch tả heo châu Phi (ASF) đã xuất hiện ở Nga vào năm 2007, lây lan sang Ukraine vào năm 2012 và Belarus vào năm 2013. Vào năm 2014, ASF đã được xác nhận trên heo rừng và heo nhà tại Lithuania, Latvia, Estonia và Ba Lan. Kể từ đó, các đợt bùng phát ASF đã ảnh hưởng đến các khu vực mới hàng năm: Cộng hòa Séc và Romania vào năm 2017, Hungary, Bỉ và Bulgaria vào năm 2018 và Slovakia và Serbia vào năm 2019. Dịch bệnh này tiếp tục tiến triển, lan đến Hy Lạp và Đức vào năm 2020, Bắc Macedonia và Ý vào năm 2022 và Bosnia-Herzegovina, Croatia, Kosovo, Thụy Điển, Montenegro và Albania trong khoảng thời gian từ năm 2023 đến năm 2024.

ASF trên heo nhà

Kể từ khi ASF xuất hiện ở Châu Âu, số lượng các đợt bùng phát đã liên tục gia tăng cho đến năm 2023, khi đạt đỉnh lịch sử với 4.513 đợt bùng phát, chủ yếu do ASF lan sang Bosnia-Herzegovina và Croatia. Tuy nhiên, đến năm 2024, số ca nhiễm giảm mạnh, chỉ còn 752 ca.

Giai đoạn nghiêm trọng nhất là từ năm 2018 đến 2023. Trong thời gian này, ASF lây lan nhanh chóng, chủ yếu ảnh hưởng đến khu vực Đông Âu, với số ca bùng phát cao nhất tập trung tại các quốc gia như Romania, Bosnia và Croatia.

Romania là quốc gia có số ổ dịch ASF cao nhất, với các năm nghiêm trọng nhất là 2018 (1.163 ổ dịch) và 2019 (1.724 ổ dịch). Đến năm 2023, Romania ghi nhận 740 ổ dịch—vẫn ở mức cao nhưng đã giảm so với những năm trước. Năm 2024, Romania có số lượng các đợt bùng phát thấp nhất kể từ khi xác nhận sự hiện diện của căn bệnh này (215 ổ).

Bosnia-Herzegovina và Croatia ghi nhận số ổ dịch ASF lớn trong năm 2023, với lần lượt 1.508 và 1.124 ổ dịch. Tuy nhiên, đến năm 2024, cả hai quốc gia này đều ghi nhận sự sụt giảm đáng kể, chỉ còn 33 và 6 ổ dịch.

Ba Lan ghi nhận xu hướng ổn định với mức tăng vừa phải theo thời gian, đạt đỉnh vào năm 2021 với 124 ổ dịch và giảm xuống còn 44 ổ dịch vào năm 2024.

Serbia ghi nhận sự gia tăng đáng kể trong thời gian gần đây, với 991 ổ dịch vào năm 2023 và giảm xuống còn 304 ổ dịch trong năm 2024.

Bulgaria, Estonia và Latvia có số ổ dịch thấp, với các cac nhiễm xuất hiện rải rác trong suốt giai đoạn theo dõi. Chẳng hạn, Bulgaria đạt đỉnh vào năm 2019 với 44 ổ dịch nhưng đến năm 2024 chỉ ghi nhận 1 ổ dịch duy nhất.

Moldova, Hy Lạp và Slovakia có số ca mắc rải rác và không đáng kể, chưa trở thành điểm nóng của dịch bệnh.

ASF trên heo rừng

Dịch tả heo châu Phi (ASF) trên heo rừng đã lây lan đến mức đáng báo động tại châu Âu trong thập kỷ qua. Kể từ những ca nhiễm đầu tiên vào năm 2014 với 334 ca, số ca nhiễm liên tục gia tăng, đạt đỉnh vào năm 2021 với 12.150 ca được báo cáo. Mặc dù số đợt bùng phát đã giảm trong những năm sau đó, nhưng số lượng ca nhiễm ASF vẫn ở mức cao với 7.903 ca vào năm 2023 và 7.672 ca trong năm 2024. Điều này cho thấy virus ASF vẫn là mối đe dọa nghiêm trọng đối với động vật hoang dã cũng như nền kinh tế trong khu vực.

Giai đoạn 2020 - 2021 là thời kỳ nghiêm trọng nhất, khi số ca nhiễm ASF trên heo rừng đạt mức kỷ lục, vượt 10.000 ca mỗi năm tại châu Âu. Tuy nhiên, từ năm 2022 trở đi, số ca mắc có xu hướng giảm dần, dù vẫn ở mức đáng lo ngại với khoảng 7.700 ca mỗi năm vào năm 2023 và 2024.

Ba Lan là quốc gia dẫn đầu về tổng số ca ASF trên heo rừng, ở mức cao nhất mọi thời đại vào năm 2020 với 4.070 ca. Số ca nhiễm ASF vẫn ở mức đáng lo ngại vào năm 2021 (3.221 ca) và 2024 (2.244 ca). Trong suốt thập kỷ qua, Ba Lan là tâm điểm của dịch bệnh với hơn 20.000 ca nhiễm được xác nhận.

Hungary chứng kiến ​​sự gia tăng đáng kể bắt đầu từ năm 2018, ghi nhận 4.001 ca nhiễm vào năm 2020. Mặc dù các đợt bùng phát đã giảm trong những năm tiếp theo, nhưng quốc gia này đã ghi nhận 420 ca nhiễm vào năm 2024, cho thấy dịch bệnh vẫn chưa được kiểm soát hoàn toàn.

Đức, mặc dù không ghi nhận ca ASF nào trước năm 2020, nhưng sau đó số ca mắc tăng nhanh chóng, ghi nhận 2.525 ca nhiễm vào năm 2021. Đến năm 2024, số ca nhiễm vẫn ở mức cao (935 ca), cho thấy những thách thức trong việc kiểm soát ASF trong khu vực.

Latvia và Lithuania chịu ảnh hưởng nặng nề ngay từ những năm đầu tiên. Latvia ghi nhận với 947 ca nhiễm trong năm 2017 , trong khi Lithuania ghi nhận 1.443 ca vào năm 2018. Đến năm 2024, cả hai quốc gia vẫn có số ca nhiễm cao, lần lượt là 940 và 555 ca, cho thấy dịch bệnh vẫn tiếp diễn và cần các biện pháp kiểm soát chặt chẽ.

Bulgaria đã ghi nhận ​​sự gia tăng liên tục kể từ năm 2019, có 712 ca nhiễm trong năm 2024, cho thấy sự gia tăng đáng lo ngại ở Balkans.

Italy có diễn biến khác biệt so với các quốc gia khác. Trong hơn 40 năm, ASF chỉ lưu hành trên đảo Sardinia cho đến tháng 1/2022, khi ca bệnh đầu tiên được xác nhận trên lãnh thổ bán đảo. Dịch bệnh sau đó gia tăng đáng kể vào năm 2023 (1.047 ca) và đạt đỉnh vào năm 2024 với 1.200 ca, cho thấy sự lây lan đáng báo động trên đất liền.