Giải đáp về bệnh viêm phổi màng phổi do App (1/2): Sự phát triển và cách kiểm soát

Có phải ngày nay chúng ta có nhiều vấn đề về viêm phổi hơn so với trước đây không? Những yếu tố nào có thể đã ảnh hưởng đến việc này?

Espigares, Vela, và Pallarés đều có chung ấn tượng rằng số ca viêm phổi màng phổi đã gia tăng trong các năm gần đây. Xem xét các ca bệnh họ nhận được để chẩn đoán trong phòng thí nghiệm và các chuyến thăm trại, Pallarés cho biết thêm rằng ông nhận thấy trong nhiều trường hợp bệnh đang ảnh hưởng đến heo còn khá nhỏ, trái ngược với những năm trước đây hầu hết các đợt bùng phát đều ảnh hưởng đến heo ở cuối giai đoạn xuất chuồng.

Cả ba đều đồng ý rằng tuổi cai sữa tăng lên cũng là một yếu tố làm gia tăng các vấn đề về viêm phổi. Espigares nhấn mạnh rằng, như một số nghiên cứu cho thấy, nguồn lây nhiễm chính cho heo con là mẹ của chúng bắt đầu từ tuần thứ hai sau khi sinh. Cai sữa càng muộn thì khả năng nhiễm bệnh cho heo con càng lớn.

Một yếu tố khác cần xem xét là môi trường khu cai sữa và khu thịt, Vela cho rằng phải luôn tính đến các yếu tố như kiểm soát môi trường kém hoặc mật độ đàn quá dày. Espigares nhấn mạnh rằng quy mô của các trại cai sữa đang tăng lên, đồng nghĩa heo con được ghép lẫn lộn từ các ổ đẻ khác nhau, và thậm chí từ các trại nguồn hoặc các lô khác nhau (có độ tuổi khác nhau) cũng nhiều hơn, điều này cũng ảnh hưởng đến sự bùng phát dịch bệnh.

Vela cũng nhấn mạnh rủi ro khi nhập heo con từ các quốc gia có tỷ lệ mắc bệnh App cao, có thể mang các kiểu huyết thanh (serotype) có độc lực cao hơn.

Việc giảm sử dụng kháng sinh để kiểm soát dịch bệnh ảnh hưởng như thế nào và nó sẽ ảnh hưởng đến chúng ta như thế nào trong tương lai?

Pallarés và Espigares đồng ý rằng việc giảm sử dụng kháng sinh đã ảnh hưởng đến sự phục hồi của các trường hợp mắc bệnh. Cụ thể, Espigares cho rằng việc giảm sử dụng amoxicillin hoặc macrolide cho nái trong giai đoạn nuôi con, trong khu cai sữa và khi bắt đầu giai đoạn nuôi thịt là một yếu tố cần suy xét và có thể đã gây ra sự lây truyền mầm bệnh nhiều hơn trong các giai đoạn này.

Quản lý quan trọng như thế nào trong việc kiểm soát dịch bệnh?

Cả ba chuyên gia đều đồng ý về tầm quan trọng của việc quản lý. Theo Vela, tất cả các biện pháp phòng ngừa dịch bệnh bao gồm giảm thiểu sự hiện diện của vi khuẩn ở heo con càng nhiều càng tốt, và chiến lược quan trọng là giảm thiểu lưu hành mầm bệnh khi cai sữa, có quy trình chu chuyển đàn. Espigares tin rằng nên giảm thiểu việc ghép heo, không chỉ về nguồn gốc trại nái và độ tuổi mà ngay cả giữa các ổ đẻ, như đã được mô tả trong một số nghiên cứu.

Vaccine có thể giúp kiểm soát bệnh viêm phổi màng phổi ở heo như thế nào?

Espigares cho biết, hiện nay tiêm vaccine là một trong những phương án cần cân nhắc để phòng chống dịch bệnh. Sử dụng đúng cách và vào thời điểm tối ưu, vaccine sẽ giúp chúng ta ít phụ thuộc vào việc sử dụng kháng sinh, giảm thiểu biểu hiện lâm sàng và thiệt hại kinh tế do bệnh. Vela cho rằng, tiêm vaccine là một trong những yếu tố quan trọng của quy trình kiểm soát dịch bệnh và là biện pháp hỗ trợ trong các trường hợp dịch bệnh bùng phát cấp tính. Tiêm phòng giúp giảm thiệt hại kinh tế trong giai đoạn nuôi thịt cho đến khi thiết lập được các biện pháp đo lường trong mô hình sản xuất hình tháp cho phép chúng ta kiểm soát được bệnh; trong trường hợp không thể làm được như vậy, chẳng hạn như khi mua heo con từ bên ngoài, việc tiêm phòng thậm chí còn có ý nghĩa hơn.

Pallarés cho biết thêm rằng có ba loại vaccine phòng bệnh App: vô hoạt (bacterin), độc tố (toxoid), và vaccine hỗn hợp. Vaccine vô hoạt tạo ra kháng thể chống lại vi khuẩn và có tính đặc hiệu với serotype, vaccine toxoid có hiệu quả chống lại độc tố của vi khuẩn App, và vaccine hỗn hợp chống lại cả hai. Các kết quả được công bố từ các thử nghiệm khác nhau chỉ ra rằng, vaccine là một công cụ hiệu quả để giảm bệnh tích, giảm tỷ lệ tử vong liên quan đến bệnh này và giảm sử dụng kháng sinh. Trong kế hoạch tiêm phòng, chúng ta phải tránh việc cản trở của kháng thể mẹ truyền. Kháng thể mẹ truyền chống lại vi khuẩn này bắt đầu giảm vào tuần thứ hai sau khi sinh (đó là khi vi khuẩn bắt đầu xâm nhiễm heo con), trong khi các kháng thể chống lại độc tố App bắt đầu giảm sau 10 tuần tuổi.

Heo hậu bị thay đàn có tầm quan trọng như thế nào trong việc kiểm soát căn bệnh này?

Pallarés và Espigares đồng ý rằng heo cái hậu bị có thể đóng một vai trò quan trọng - chủ yếu liên quan đến những thay đổi nguồn gốc trại nái, đó là khi heo hậu bị nhiễm serotype mới được đưa vào trại nái âm tính hoặc đưa heo hậu bị âm tính vào trại nái dương tính. Espigares nhấn mạnh rằng cả hai trường hợp đều phá vỡ sự ổn định. Hơn nữa các chuyên gia cho biết thêm, khi những hậu bị âm tính tiếp xúc với những nái rạ dương tính, chúng sẽ bị nhiễm bệnh và khiến cả nái lứa đầu và heo con đẻ ra trở thành nguồn bài thải mầm bệnh quan trọng, đây chính là nguồn gốc của vấn đề trong các giai đoạn sản xuất tiếp theo.

Vela đề cập rằng cần phải có các quy trình chuẩn áp dụng cho việc nhập heo hậu bị thay đàn, với các cơ chế để biết tình trạng sức khỏe của chúng và quy trình để heo thích nghi và giám sát đánh giá. Mục tiêu là để hạn chế sự xâm nhập của các serotype mới có khả năng gây bệnh cao hơn các serotype hiện hữu, và để những heo hậu bị mới này thích nghi với các serotype hiện hữu mà không có hoặc chỉ có tác động tối thiểu đối với chúng hoặc heo con mà chúng đẻ ra. Ông cũng lưu ý thêm: “Nói dễ hơn làm”.