0
Chẩn đoán là gì? Chẩn đoán là tìm hiểu nguyên nhân gây bệnh. Hầu hết các bệnh và tình trạng của heo là do đa yếu tố, vì vậy có thể có một hoặc một số vi khuẩn và/hoặc virus liên quan, cũng như các yếu tố từ điều kiện sống của heo: yếu tố môi trường, dinh dưỡng và quản lý.
Chẩn đoán sẽ giúp chúng ta hiểu được yếu tố nào trong số những yếu tố này là quan trọng nhất và nếu hiểu được nguyên nhân của bệnh, chúng ta sẽ biết mình phải làm gì.
Lịch sử ca bệnh
Bước đầu tiên là tìm hiểu lịch sử ca bệnh: Điều gì đang thực sự xảy ra và mục tiêu của trại là gì?
Thông tin cơ bản về trại:
- Quy mô đàn. Họ có loại heo nào? Họ nhập heo từ đâu?
- Chủ trại đang làm gì?
- Những dấu hiệu nào quan sát được trên heo? Chúng có bị ho không? Chúng có đang ăn bình thường không?
- Hồ sơ trại cho chúng ta biết điều gì?
Đến thăm trại vẫn là bước cơ bản (Hình 1). Chúng ta cần đến đó và xem chuyện gì đang xảy ra. Chúng ta có thể dùng video, ảnh và dữ liệu, nhưng bất cứ khi nào bạn đến thăm trại, bạn sẽ phát hiện ra những điều mà nhân viên sẽ không cho bạn biết - có thể vì họ không nghĩ rằng điều đó quan trọng hoặc đáng để bác sĩ thú y biết, hoặc đôi khi có những điều mà người ta thực sự muốn che giấu. Ngoài ra thì cũng có lúc họ có thể không biết về các vấn đề này
Hình 1. Thăm trại. James Herriot nói với bác sĩ thú y của trại, "Bạn phải tham gia!"
Đi một vòng quanh trại để luyện tập quan sát và kiểm tra. Đừng nói gì và hãy lắng nghe những con heo. Học cách nhìn những con heo và rèn luyện đôi mắt của bạn. Điều quan trọng là phải xem xét từng con heo một. Tôi hay nói với mọi người rằng họ cần phải nhìn vào mắt từng con heo.
Thể trạng của chúng là gì? Có bao nhiêu con bụng căng tròn? Có khi bụng to nhưng thể trạng kém. Nhìn vào máng ăn: Chúng có bị tắc nghẽn hoặc rò rỉ cám không? Heo có ăn cám không? Cám có bị lãng phí không? Trong máng ăn có gì?
Nhiệt độ trực tràng là bao nhiêu? Thân nhiệt bình thường của một con heo khỏe mạnh từ lúc mới sinh cho đến vài tháng tuổi sẽ vào khoảng 39,2℃.
Luôn mang theo bút lông (hoặc sơn) và đánh dấu những con heo mà bạn có thể muốn kiểm tra lại hoặc những con chọn làm heo mổ khám. Đừng tin tưởng vào trí nhớ của bạn hoặc trí nhớ của nhân viên để xác định vị trí của những con heo đó. Viết ra nhà hoặc ô của những con heo đó.
Bạn ngửi thấy mùi gì? Bạn cảm thấy như nào? Cách quần áo bám vào cơ thể sẽ cho bạn biết về độ ẩm tương đối.
Vị giác cũng cung cấp thông tin. Trong một trại của khách hàng, heo nái bỏ ăn, chúng tôi phát hiện ra cám rất đắng bằng cách nếm thử, thì ra có ai đó đang đổ Tilmicosin lên trên cám.
Các cách kiểm tra xâm lấn bao gồm mổ khám, lấy mẫu máu hoặc kiểm tra tại lò giết mổ.
Tỷ lệ mổ khám phụ thuộc vào từng đàn: một số trại sẽ mổ heo bất kỳ nếu họ không biết chắc chắn nguyên nhân chết là gì.
Để thực hiện một cuộc mổ khám cho mục đích chẩn đoán:
- Chọn một số heo bị sốt (từ 39,7oC trở lên) và hy sinh chúng. Những con heo được đánh dấu trong lúc đi thăm chuồng có thể là ứng cử viên.
- Heo đã chết thì không hữu ích lắm. Chúng thường ở trong thể trạng kém và đã bị bệnh mãn tính.
- Bạn cần bề mặt rắn chắc, có thể lau chùi được, dao lọc xương sắc bén “boning knife” (không phải lưỡi dao mổ “scalpel blade”), găng tay và nếu lấy mẫu: túi, cồn và bật lửa.
- Thứ tự và vệ sinh là rất quan trọng:
- Mở lồng ngực trước để đảm bảo phổi không bị tạp nhiễm
- sau đó là bộ não
- và sau đó là ruột, và theo thứ tự đó
Nếu bạn đã kiểm tra ruột trước, bất cứ thứ gì bạn tìm thấy trong ruột thì bạn cũng sẽ thấy nó nằm trong tất cả các mô khác.
Hình 2. Để tránh nhiễm khuẩn chéo khi lấy mẫu từ não, hãy tuân theo trình tự nghiêm ngặt trong quá trình mổ khám và sử dụng một con dao cứng được khử trùng bằng lửa (và làm nguội) để mở hộp sọ và dùng kẹp/kéo (đã nung và làm nguội) để lấy não ra.
Lấy mẫu: Mỗi mẫu phải được đựng trong một túi riêng để tránh nhiễm khuẩn chéo. Việc thu thập phải được thực hiện cẩn thận và rượu và bật lửa sẽ được sử dụng để đốt các dụng cụ.
Đối với mô bệnh học, cố định các mô trong formalin: 10% formalin (1 phần formalin trong 9 phần nước). Nếu không có formalin, bạn có thể sử dụng bất kỳ chất gì hơn 70% ethanol để cố định và sau khi gửi về phòng xét nghiệm mô có thể được cố định lại. Cách này không hoàn hảo nhưng có còn hơn không và tốt hơn là không nhận được bất kỳ mẫu nào cả.
Lấy các miếng nhỏ để cố định (đường kính không quá 2 cm). Rửa ruột bằng formalin hoặc ethanol để các nhung mao được cố định tốt.
Cân nhắc vị trí lấy mẫu tùy theo vấn đề: Nếu bạn đang gặp vấn đề với E. coli , hãy nhớ rằng E. coli gây ra vấn đề nằm ở không tràng, không phải ở kết tràng, do đó, lấy mẫu phết trực tràng không phải là lựa chọn đúng đắn và có thể cung cấp thông tin sai lệch.
Vận chuyển các mẫu đến phòng xét nghiệm
Xem xét mất bao lâu để đến phòng xét nghiệm. Tách riêng mô cố định và mô tươi. Làm đông lạnh mẫu PCR nếu có thể. Tránh sử dụng thủy tinh để đựng mẫu vì nó có thể bị vỡ và không dùng đá viên để làm lạnh vì sẽ bị tan chảy. Sử dụng đá gel hoặc chai nước đông lạnh. Bọc vật liệu làm mát bằng giấy hoặc cho vào túi để tránh nước ngưng tụ bị rò rỉ.
Mô bệnh học
Mô bệnh học mở rộng thêm những gì bạn thấy bằng mắt thường. Nó giúp giải thích kết quả của các xét nghiệm khác và nó cũng thường có thể cung cấp cho chúng ta các chẩn đoán.
Quá trình chuẩn bị mẫu để xét nghiệm mô bệnh học trước đây mất vài ngày, nhưng bây giờ có thể thực hiện trong 4 giờ nếu cần.
Đôi khi chúng ta có thể tìm thấy những thứ mà chúng ta không ngờ tới. (Hình 3) Hình 3: Cơ tim bị xuất huyết, hoại tử hyalin, nhân tế bào xếp hàng ngang cho thấy thiếu vitamin E và selen. Những con heo này sẽ không có hệ thống miễn dịch hoạt động bình thường.
Vi khuẩn học
Vi khuẩn được nuôi cấy vì hai lý do chính:
- Để xác định vi khuẩn và làm xét nghiệm độ nhạy để giúp chọn kháng sinh được sử dụng.
- Để chuẩn bị vi khuẩn điều chế bacterin (vaccine từ vi khuẩn) tự sinh.
PCR và ELISA, là những công cụ chẩn đoán rất phổ biến và tuyệt vời. PCR có thể phát hiện sự hiện diện của mầm bệnh tiềm ẩn. Xét nghiệm ELISA có thể tìm ra mức độ kháng thể của động vật. Mức độ kháng thể là đáp ứng của động vật đối với vaccine hoặc mầm bệnh.
Đây thực sự chỉ là các xét nghiệm chẩn đoán đơn thuần; chúng không cho chúng ta biết tại sao heo bị bệnh. Chúng là những mẩu thông tin nhưng chúng không phải là chẩn đoán. Đôi khi bạn có thể nhận được chẩn đoán từ một xét nghiệm, nhưng thông thường, chúng tôi thu thập thông tin và tích hợp thông tin đó để chẩn đoán.
Người bác sĩ thú y cần lùi bước và nhìn xem những gì đang xảy ra. Chúng ta cần lấy dữ liệu, biến dữ liệu đó thành thông tin thực và sau đó biến thông tin đó thành một chẩn đoán chắc chắn. Cuối cùng, chúng ta thực hiện một số hành động, đánh giá kết quả, điều chỉnh hành động và đánh giá lại một lần nữa.
